Stalondeugden door gebrek aan happen en stappen

Stalondeugden bij paarden worden ook wel stalgebreken genoemd. Hiermee wordt stereotiep gedrag zoals weven, luchtzuigen of boxlopen bedoeld. Maar een paard dat dit onnatuurlijke, dwangmatige gedrag vertoont is niet ondeugend noch heeft het paard zelf een ‘gebrek’. Het paard heeft dan vooral gebrek aan mogelijkheden om zijn natuurlijke gedrag te vertonen.

Wat zijn stalondeugden?

Een stal is een onnatuurlijke omgeving voor een paard. In de vrije natuur grazen paarden zo’n 16 uur per dag samen met hun soortgenoten. Deze 16 uur besteden ze aan samen ‘happen en stappen’. Wanneer paarden veel (alleen of met een enkel ander paard) op stal staan, kunnen ze dit gedrag niet vertonen waardoor ze zich gaan vervelen of stress ervaren. Als gevolg daarvan kunnen paarden stereotiep gedrag ontwikkelen; een langdurige dwangmatige gedraging of beweging. Hierdoor komt endorfine vrij in de hersenen hetgeen verdovend en verslavend werkt. De werking van deze endorfine is van korte duur, waardoor het paard de handeling vaak gaat herhalen. Luchtzuigen, kribbebijten, weven en boxlopen zijn de bekendste stalondeugden, maar ook likken, flapperen met de onderlip, of hout eten zijn voorbeelden van stereotiep gedrag.

Weven

Een paard dat weeft staat met de voorbenen iets uit elkaar en beweegt de voorhand en het hoofd heen en weer van links naar rechts. Hij verplaatst daarbij zijn gewicht van het linker naar het rechter voorbeen en houdt dit minuten lang, soms uren lang vol. Deze repeterende beweging kan leiden tot slijtage aan de hoeven en aan het bewegingsstelsel en daarmee tot kreupelheden. Wanneer een paard extreem veel weeft kan het zelfs leiden tot een abnormale spierontwikkeling.

Luchtzuigen en kribbebijten

Luchtzuigen en kribbebijten worden vaak door elkaar gehaald. In beide gevallen zuigt het paard lucht de slokdarm en maag in. Paarden die dit doen door hun tanden vast te zetten op bijvoorbeeld de boxdeur of de voerbak zijn kribbebijters. Paarden die dit ‘in de lucht’ doen, noemt men luchtzuigers. Met kribbebijten raken de voorste snijtanden vaak beschadigd of kunnen zelfs helemaal afslijten.

Luchtzuigen of kribbebijten kan een paard behalve door verveling of stress ook ontwikkelen als gevolg van te weinig ruwvoer. Wanneer een paard te weinig ruwvoer krijgt aangeboden, zal hij te weinig speekselen, waardoor een verhoogde zuurgraad in de maag ontstaat. Dit geeft een onbehaaglijk gevoel wat kan leiden tot luchtzuigen of kribbebijten. De verhoogde zuurgraad in de maag geeft ook een verhoogd risico op maagzweren.

Boxlopen

Boxlopen is het in een vast patroon rondlopen door de stal, paddock of de weide. Paarden die dit doen kunnen dit uren volhouden zonder te eten of drinken; soms zelfs totdat ze baden in het zweet of uitdrogen. Over een langere periode kan dit leiden tot overbelasting van gewrichten en pezen en dus tot kreupelheden.

Voorkomen is beter dan genezen

Er zijn enkele hulpmiddelen zoals een weefrek of een luchtzuigband, die stalondeugden tegen gaan, maar het ‘afleren’ van stereotiep gedrag is moeilijk, mede doordat het paard ‘verslaafd’ raakt aan de endorfine die vrijkomt door zijn gedrag. Het is zeer belangrijk om de oorzaak van het gedrag te achterhalen. Je kan een luchtzuiger wel een band omdoen zodat hij niet meer kan luchtzuigen, maar als de oorzaak niet aangepakt wordt, zal hij waarschijnlijk ook nog ander ongewenst gedrag gaan ontwikkelen.

Het is nooit wetenschappelijk bewezen dat paarden dit gedrag van elkaar leren of kopiëren, maar als meerdere paarden dit gedrag vertonen is kans groot dat de oorzaak hetzelfde is, bijvoorbeeld door de manier van huisvesten of voeren.

Om stalondeugden te voorkomen is het zaak te zorgen voor voldoende weidegang, voldoende ruwvoer, veel beweging en sociale contacten, afwisselende training en eventueel speeltjes op stal.

Blijf op de hoogte en mis geen blogs!

Vul uw e-mailadres in en ontvang al onze nieuwe blogs direct in uw mailbox.